Subotica – studija tekst

Za razliku od javnog, socijalnog  prostora koji je uvek predmet pregovora, a kontrola i pristup su predmet spora, kuće pa čak i one „javne“ uvek predstavljaju sistem otvaranja i zatvaranja, koja ih izoluju ili čine propusnim. Generalno ona nisu slobodno pristupna mesta kao javni prostori.

Kuća kao produžetak grada je u slučaju Subotičkog pozorišta postavljena kao jedna od najdominantnijih tema u programskom, funkcionalnom i oblikovnom smislu. Tema fasade kao novog prostora grada, se ogleda kroz formiranje vertikalnog trga kao medijatora ali i proizvoda socijalnih delovanja i odnosa, i na taj način, barem na trenutak, postaje pozornica u kojem se javno „izvodi“, gde je arhitektura kao vrsta „filmskog seta“, a identitet korisnika se formira kao performativni konstrukt koji se izvodi poput nekog „scenarija“. Na ovaj način pozorište postaje „prostor predstave“, prostor doživljen preko svojih povezanih slika i značenja, a samim tim i prostor „stanovnika“ i „korisnika“.

Sveprisutna je ideja o fasadi, omotaču, kao granici, prepreci, o nečemu što čuva i odvaja unutrašnjost objekta, njegovu privatnost od spoljašnjeg javnog prostora. U slučaju Subotičkog pozorišta, postoji intencija, barem jednim delom, i u određenom vremenskom periodu, da se ova granica poništi, ili barem učini što nestalnija.

Dakle, ovakvim tretiranjem fasade „se prestaje sa privilegovanjem vertikalnog“, a to omogućava uvođenje horizontalne ravni, kao omotača u koji ćemo mapirati odnose između spoljašnjeg i unutrašnjeg, izolovanja i propusnosti, programa i konteksta.

Svaki objekat možemo pojednostaviti na dva elementa na vektor i omotač. Vektor koji je određen programom i omotač koji je određen kontekstom. Odnos između vektora i omotača može biti trojak, odnos indiferentnosti, reciprociteta i konflikta. U slučaju parternog uređenja javnih prostora Subotičkog pozorišta taj odnos je odnos reciprocteta.

Omotač je mreža određena novostvorenim socijalnim, kulturnim kontekstom, kao posledica ideje „pozorišta za svakog“. Mreža kao polaznišnu tačku koristi kontakt pozornice i „vertikalnog trga“ sa Trgom Slobode, gde budući gledališni prostor postaje referentno mesto za formiranje geometrije mreže u smislu pravca pružanja i definisanja osnovnog modula mreže. Formirana mreža se prilagođava vektorima, određenim programom pozorišta, tačnije mestima kontakta, propusnosti, kako fizičke tako i vizuelne između pozorišta i grada. Vektori, dakle, predstavljaju destinacije, a njihova vrednost je određena i predstavljena kao površina atraktivnosti, čija je vrednost definisana u odnosu na intezitet delovanja prostora pozorišta na prostor grada sa kojim u kontaktu.

Svaki objekat možemo pojednostaviti na dva elementa na vektor i omotač. Vektor koji je određen programom i omotač koji je određen kontekstom. Odnos između vektora i omotača može biti trojak, odnos indiferentnosti, reciprociteta i konflikta. U slučaju parternog uređenja javnih prostora Subotičkog pozorišta taj odnos je odnos reciprocteta.

Izabrani kriterijumi predstavljaju ulazne parametre za genetički algoritam po kojem se formiraju osnovne jedinice koje mapiraju uspostavljene odnose i na taj način „pune“ definisanu mrežu. Materijal koji je odabran za „punjenje“ je kamen, granit, gde njegove morfogenetičke sposobnosti ali i ograničenja, takođe, postaju sastavni deo sistema ulaznih podataka. Ovakav proces „odozdo na gore“  usvaja „zatečene“ ulazne vrednosti, jednostavna pravila  i kroz algoritam generišu i oblikuju kompleksnu formu. Na ovaj način prostor, generisan strategijama definisanim projektom, kroz proces implementacije jednostavnih taktika usvaja i prilagođava prostor, grada ali i pozorišta novostvorenim situacijama i funkcijama, stvarajući sopstvene prostore unutar strategijama generisanog prostora. Shvatanje prostora kao „personalizovanog“ podukta koji se izražava preko mnoštva i kompleksnosti različitih potreba, radnji i postupaka omogućava, sa jedne strane, njegovu univerzalnu primenljivost, dok je sa druge strane duboko ukorenjen u kontest sredine u kojoj deluje.